8 Mart 2013 Cuma

Roma Hukukunda Hak / Fiil Ehliyeti durumu

Hak Ehliyeti haklardan yararlanma ve borçlara sahip olabilme ehliyetidir.
Roma Hukukuna göre bir kimsenin hak ehliyetine sahip olabilmesi o kişinin hukuk düzeni içerisinde yerini belirleyen 3 status 'a sahip olması gerekiyordu : 

1- Status Libertatis : Özgürlük durumu
Hak ehliyetinin birinci şartıdır;
Sonradan özgürlüklerini kazanan kişiler (azatlılar) bazı sınırlandırmalara tâbidirler.

2- Status Civitatis : Vatandaşlık durumu
Hak ehliyetinin ikinci şartıdır;
Roma vatandaşlığıdır;
Hürriyet ve vatandaşlık birbirine sıkı şekilde bağlıdır;
Sadece Roma vatandaşları hukuk düzeninin kendilerine sağladığı haklardan yararlanabilir. 

3- Status Familiae : Aile durumu
Hür Roma vatandaşı ancak sui iuris ise hak ehliyetine sahiptir;
Suis iuris'ler hiç kimsenin hakimiyeti altında olmayan erkek ve kadınlardır;
Yaşla ilgisi yoktur.

Kişinin hukuk düzeni karşısında yerini belirleyen bu status 'lar değişebilir.
Status 'daki değişiklilere capitis demunitio denir.

Hürriyetin kaybı : capitis demunitio maxima --> en ağır status kaybıdır, diğer iki status bununla birlikte kaybedilir.

Vatandaşlığın kaybedilmesi : capitis demunitio media --> hürriyeti etkilemez kişi hür kalmaya devam eder.

Aile durumundaki değişiklik : capitis demunitio minima --> kişinin bir başkasının hürriyetine girerek alieni iuris olmasıdır : hak ehliyetini kaybetmesine yol açar.



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder