Roma Hukukunda Hak / Fiil Ehliyeti durumu

Hak Ehliyeti haklardan yararlanma ve borçlara sahip olabilme ehliyetidir.
Roma Hukukuna göre bir kimsenin hak ehliyetine sahip olabilmesi o kişinin hukuk düzeni içerisinde yerini belirleyen 3 status 'a sahip olması gerekiyordu : 

1- Status Libertatis : Özgürlük durumu
Hak ehliyetinin birinci şartıdır;
Sonradan özgürlüklerini kazanan kişiler (azatlılar) bazı sınırlandırmalara tâbidirler.

2- Status Civitatis : Vatandaşlık durumu
Hak ehliyetinin ikinci şartıdır;
Roma vatandaşlığıdır;
Hürriyet ve vatandaşlık birbirine sıkı şekilde bağlıdır;
Sadece Roma vatandaşları hukuk düzeninin kendilerine sağladığı haklardan yararlanabilir. 

3- Status Familiae : Aile durumu
Hür Roma vatandaşı ancak sui iuris ise hak ehliyetine sahiptir;
Suis iuris'ler hiç kimsenin hakimiyeti altında olmayan erkek ve kadınlardır;
Yaşla ilgisi yoktur.

Kişinin hukuk düzeni karşısında yerini belirleyen bu status 'lar değişebilir.
Status 'daki değişiklilere capitis demunitio denir.

Hürriyetin kaybı : capitis demunitio maxima --> en ağır status kaybıdır, diğer iki status bununla birlikte kaybedilir.

Vatandaşlığın kaybedilmesi : capitis demunitio media --> hürriyeti etkilemez kişi hür kalmaya devam eder.

Aile durumundaki değişiklik : capitis demunitio minima --> kişinin bir başkasının hürriyetine girerek alieni iuris olmasıdır : hak ehliyetini kaybetmesine yol açar.

NİŞANLANMA

Nişanlama da evlilikteki engellerin aynısı uygulanır,
Nişanlanma bir evlenme vaadidir,
Evlenme isteğinin açıklamasıdır,
Birbirini tanıma olanağı yaratır,
Birbirinin ailelerini tanıma olanağı sağlar,
Hukuki bir ilişkidir,
Bir Medeni Hukuk sözleşmesidir (özeldir),
Şekle bağlı değildir,
Yüzük-Tören şart değildir, ama nişanlanmanın isğpatı gerektiğinde bulunması önemlidir.
İrade açıklaması açık veya zımni olabilir.
Ayırt etme gücü gerektirir,
Yasal temsilcinin rızasını gerektirir sınırlı ehliyetsizse,
Sınırlı ehliyetsiz kısıtlı ise yasal temsilcinin rızası gerekir,
Evli olma - evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığının bulunması - MK129'daki şartlar varsa nişanlanma geçersizdir.


B. Evlenme engelleri
I. Hısımlık
Madde 129- Aşağıdaki kimseler arasında evlenme yasaktır:
1. Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında,
2. Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında,
3. Evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında.

EVLENME 
(http://www.hukuki.net/showthread.php?101888-Bir-erkek-amca-hala-teyze-veya-dayi-kizi-ile-evlenmek-isterse-medeni-kanun-ne-yapabilir)
hukuki.net sitesinden aldığım alıntıları iletiyorum :

Soru:
Alıntıdır :
MADDE 129.- Aşağıdaki kimseler arasında evlenme yasaktır:

1. Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında,

2. Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında,

3. Evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında.
Zaten bunu belirtiyor.

Peki oldu da bir erkek teyze veya dayısının kızı ile evlenmeye kalktı diyelim.

Belediye bu nikahı kıyarmı , medeni kanun buna izin verirmi ? 
Yoksa olmaz arkadaşım bu senin amca , hala , dayı veya teyze kızın bunlarla evlenemezsin medeni kanunda şu madde var. Evlenmeniz yasak sizin başvurunuzu reddediyorum mu der ?

Muhakkak ülkemizde her bölgeye göre bunlar farklı yorumlanır bizde de 
Amca,hala,dayı,teyze zaten evlenilmez öyle bir şey olmaz. Bunların çocukları ise kardeş gibidir ve evlenilmez.

Sadece konuyu okurken merak ettim o yüzden soruyorum.

İlgili erkek illede ben amcamın veya teyzemin veya dayımın veya halamın kızı ile evlenicem diye tutturdu diyelim.Yaşlarıda ikisinin 18 ve üzeri diyelim.

Böyle bir durumda resmi nikah kıyılırmı , bunlara başvurmaları halinde evlenme cüzdanı verilirmi sonuç ne olur ?

Cevap :
Alıntıdır :

Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında,

Anlamı; amca, dayı, hala, ve teyzeler yeğenleri ile evlenemez. Bu kadar basit..

benim yorumum : iki saattir anlamaya çalışıyorum "yeğen" nedir diye ki bana göre kardeş çocukları yeğen olur, ama bazen hala/teyze/dayı/amca çocukları da kuzen olmalarına rağmen türkçede "yeğen" deniyor...

Sonuçta anladım ki kuzenler aralarında evlenebiliyorlarmış :))) komik geldi...

Sınırlı Ayni Haklardan İrtifak hakları :
- İntifa hakkı
- Oturma hakkı (sükna)
- Üst hakkı
- Kaynak hakkı
- Geçit hakkı ve diğer irtifak hakları

İrtifak hakları malvarlığı haklarındandır ve eşya üzerinde yetki sağlarlar.
Aynı zamanda ayni haklardandır, ve kanun da sayılıdırlar (numerus clausus).

İrtifak haklarından oturma hakkı, sahibine sağladığı yetki, bir nisbi hak olan basit bir kira sözleşmesinden (alelade nisbi hak) çok daha farklı ve güçlüdür.

İntifa ve oturma hakları : şahsi haklardır: sadece belli bir şahıs lehine kurulabilirler, mirasçılara geçmez, ölüm ile sona erer, başkasına devredilemezler.
Üst hakkı ve kaynak hakları ise, aksi kararlaştırılmadıkça, mirasçılara geçerler, ve başkasına devredilebilirler.

Geçit irtifakı ve diğer irtifaklar : Şahıs lehine de bir başka taşınmaz lehine de tesis edilebilirler.
Şahıs üzerine tesis edilirlerse şahsa bağlı irtifak olur, bir mal lehine olursa da eşyaya bağlı irtifak olur.
Eşyaya bağlı irtifak : bir taşınmaz lehine tesis edilen irtifak, o malın sahibi kim olursa o şahsa geçecektir bu hak (eşyadan dolayı bir şahsa geçen hak)

devam edecek...

Vasıtalı - Vasıtasız İrade Beyanları

Bir kimsenin açıkladığı arzunun kendi sözleri veya hareketleri dışında hiçbir şahsın fillinin araya girmesine gerek kalmaksızın doğrudan muhataba ulaştırılabilmesini ifade eder.
Açıklanan arzunun muhataba ulaştırılması için araya başka bir şahıs fiili giriyorsa irade beyanı vasıtalı bir beyandır.
Örnekler : haberci kullanmak, telgraf çekmek, gazeteye ilan vermek, tercüman yardımı ile konuşmak
vasıtalı iradenin özelliği muhatabın beyan sahibinin arzusunu vasıtanın kendisine aktardığı şekli ile öğrenmesidir:  mesela benim şu anda size bunları aktarmam gibi :)

Roma Hukuku

Kural
"Her ayni hak mutlak bir haktır, ama her mutlak hak ayni hak değildir.
Her şahsi hak nisbi bir haktır ama her nisbi hak şahsi hak değildir."

:)

Bu yolda, yani Hukuk yolunda nacizane tavsiyem:

Kimsenin etkisi altında kalmayın : etki altında kalırsanız ne iyi bir avukat, ne iyi bir hakim, ne de iyi bir savcı olursunuz..

Hayatınızı kanunlar üzerine kurarsanız aslında ne kadar da düzgün yaşadığınızı bir süre sonra görürsünüz : henüz o kadar bilgim yok, ama öğrendiklerim sayesinde hiç bir kanun maddesinin havadan, gökten zembille inmediğini anlıyorum!

Tüm maddelerin bir geçmişi var :)

Ve bu geçmiş kesinlikle insanların yaşamlarına ait geçmişler !

İnsanlar insanlarla yaşadıkça hukuk var olmuş ve yaşamış, ve bugünlere gelmiş.

Bu yüzden artık "niye Roma Hukuku okuyoruz ne kadar gereksiz!" demiyorum :))

Hiç bir kanun maddesi boş yere, sebepsiz şekilde konmamıştır. 

Bilginize :)

Bundan böyle her güne 2 farklı, değişik kanun maddesi yayınlayacağım burada işte bugünküler :
Bugünkü konu Türk Ceza Kanununda "sınırın aşılması"

 Sınırın aşılması

TCK MADDE 27. - (1) Ceza sorumluluğunu kaldıran nedenlerde sınırın kast olmaksızın aşılması hâlinde, fiil taksirle işlendiğinde de cezalandırılıyorsa, taksirli suç için kanunda yazılı cezanın altıda birinden üçte birine kadarı indirilerek hükmolunur.

(2) Meşru savunmada sınırın aşılması mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaştan ileri gelmiş ise faile ceza verilmez

Zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması

TCK MADDE 256. - (1) Zor kullanma yetkisine sahip kamu görevlisinin, görevini yaptığı sırada, kişilere karşı görevinin gerektirdiği ölçünün dışında kuvvet kullanması hâlinde, kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

2) Meşru savunmada sınırın aşılması mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaştan ileri gelmiş ise faile ceza verilmez

Sizlerle birkaç hukuk ile alakalı link paylaşıyorum :

http://www.hukuksokagi.com/

http://auhf.ankara.edu.tr/kitaplar/

http://www.hukukvehayat.org/TR/IcerikDetay.aspx?ID=14

Daha çok var ancak zamanla buraya yazacağım, öncelikle kendim inceledikten sonra :)